KİLİT DENETİM KONULARININ BAĞIMSIZ DENETÇİ RAPORUNDA BİLDİRİLMESİ

KİLİT DENETİM KONULARININ BAĞIMSIZ DENETÇİ RAPORUNDA BİLDİRİLMESİ –BDS 701

İşletmeler ile işletme ile ilgili bilgi kullanıcıları arasındaki iletişim aracı finansal raporlamadır. Finansal raporlamanın genel amacı hem işletme içi hem de işletme dışı bilgi kullanıcılarına, işletmenin finansal durumu ve faaliyet sonuçları hakkında doğru, güvenilir, karşılaştırılabilir ve şeffaf bilgi sunmaktır (TFRS 1, md.1). Bilgi kullanıcılarının finansal raporlara duyduğu güveni artırmak ise bağımsız denetim ile mümkün olmaktadır.

Özellikle 2000’li yıllardan itibaren yaşanan finansal skandallar ve krizler, doğru ve güvenilir bilgi için, finansal raporlamada tek dil geliştirilmesi ve sunulan bilgilerin doğruluğu ve güvenilirliğini artırmak amacıyla Uluslararası Finansal Raporlama Standartları ile Uluslararası Bağımsız Denetim Standartlarının geliştirilmesi gereğini ortaya çıkarmıştır. Bu standartlar, çağın gerekliliklerine uygun olacak şekilde tasarlanmış ve sürekli bir gelişim ve ilerleme içerisindedir. Bağımsız denetimde, yürütülen denetime ilişkin daha fazla şeffaflık sağlamak ve denetçi raporlarının bilgi kullanıcıları ile iletişim değerini artırmak amacıyla bazı değişiklikler ve ilaveler yapılmıştır. Ülkemizde standart geliştirici kurum Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK), uluslararası standartlarda yapılan bu değişikliklere uygun standartları hazırlayarak yayımlamıştır. KGK yeni düzenlemeleri, 1 Ocak 2017 tarihinde ve sonrasında başlayacak hesap dönemlerinin denetiminde uygulanmak üzere Resmî Gazetede yayımlayarak yürürlüğe koymuştur. Bağımsız denetim raporlarında meydana gelen en önemli değişiklik, bağımsız denetçinin, denetim esnasında dikkat gösterdiği konulardan en çok önem arz edenlerinin (Kilit Denetim Konuları), bağımsız denetim raporunda yer alacak olmasıdır.

Kilit Denetim Konularının Bağımsız Denetçi Raporunda Bildirilmesi başlıklı BDS 701’de kilit denetim konusu; üst yönetimden sorumlu olanlara bildirilen konular arasından denetçinin meslekî muhakemesine göre en çok önem arz eden konular şeklinde tanımlamıştır.

Kilit denetim konularının bağımsız denetim raporlarında bildirilmesindeki temel amaç, yürütülen denetime ilişkin daha fazla şeffaflık sağlayarak hazırlanan denetçi raporunun bilgi kullanıcıları ile iletişim değerinin artırılmasıdır (BDS 701 md.2). Kilit Denetim Konularının bildirilmesi denetçinin temel sorumluluklarını değiştirmemektedir.

Denetçi raporunda Kilit Denetim Konularının bildirilmesi, “denetçinin gözünden” yürütülen denetime ilişkin en çok önem arz eden konuların vurgulanması amacına hizmet eder. Yayımlanan BDS 701’nolu standart ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu uyarınca denetime tabi şirketlerin bağımsız denetimlerinde, 01.01.2017 tarihinde ve sonrasında başlayan hesap dönemlerinde uygulanmak üzere yürürlüğe girmiştir.

Kilit Denetim Konularının Belirlenmesi

Denetçi denetimde azami düzeyde dikkat edeceği alanlar ve dolayısıyla kilit denetim konusu olabilecek konular hakkında planlama aşamasında bir öngörü geliştirebilir. Ancak, denetçinin kilit denetim konularını belirlemesi, denetim süresince elde edilen denetim kanıtlarına veya denetimin sonuçlarına dayanır. Denetçi kilit denetim konularını belirlerken üst yönetimden sorumlu olanlara bildirilen konular arasından, denetimin yürütülmesi sırasında azami düzeyde dikkatini gerektiren konuları belirler. Denetçi bu belirlemeyi yaparken, aşağıdaki hususları göz önünde bulundurur:

  • BDS 315 uyarınca değerlendirilmiş “önemli yanlışlık” riskleri veya ciddi riskler (yönetimin önemli yargılarda bulunduğu alanlar ve önemli olağandışı işlemler)
  • Muhasebe tahminleri ve önemli yönetim yargılarını içeren alanlara ilişkin olarak önemli denetçi yargıları
  • Yıl boyunca meydana gelen önemli olay ve işlemlerin etkileri.

Denetçi cari döneme ait finansal tabloların denetiminde, yukarıda bahsedilen konular arasından mesleki muhakemesine göre en çok önem arz eden konuları ve dolayısıyla kilit denetim konularını belirler.(BDS 701, md.9)

Kilit Denetim Konularının Bildirilmesi

Kilit denetim konularının denetim raporunda bildirilmesinin amaçları ;(BDS 701, md.2):

  • Yürütülen denetime ilişkin daha fazla şeffaflık sağlayarak denetçi raporunun iletişim değerini artırmak.
  • Cari döneme ait finansal tabloların denetiminde denetçinin mesleki muhakemesine göre en çok önem arz eden konuların anlaşılmasında finansal tablo kullanıcılarına ilave bilgiler sağlamak.
  • İşletmenin ve yönetimin önemli muhakemelerde bulunduğu alanların anlaşılmasında finansal tablo kullanıcılarına yardımcı olmak

Denetçi belirlediği her bir kilit denetim konusunu, denetçi raporunun “Kilit Denetim Konuları” başlıklı bölümünde uygun bir alt başlık altında açıklar. Kilit denetim konularının;

  • Denetçinin mesleki muhakemesine göre cari döneme ait finansal tabloların denetiminde en çok önem arz eden konular olduğunu,
  • Bu konuların bir bütün olarak finansal tabloların denetimi çerçevesinde ve bu tablolara ilişkin görüş oluşturulmasında ele alındığını,
  • Denetçinin bu konular hakkında ayrı bir görüş sunmadığını belirtir(BDS 701, md.11).

Kilit denetim konularının en fazla kaç tane olacağı hakkında standartta bir sınırlama yer almamaktadır. Kilit denetim konularının sayısı, işletmenin büyüklüğünden ve karmaşıklığından, faaliyetleri ile çevresinin niteliğinden ve denetimin durum ve gerçeklerinden etkilenebilmektedir. Ancak, kilit denetim konularının çok fazla olması da, bildirilen konuların denetimde en çok önem arz eden konular olduğu düşüncesine aykırılık teşkil edebilecektir (BDS 701, A.30).

Kilit Denetim Konuları bölümündeki konuların, hangi sırayla sunulacağı yine bir mesleki muhakeme konusudur. Denetçi mesleki muhakemesine göre, bu bilgileri nispi önemine bağlı olarak veya konuların finansal tablolarda açıklanma sırasına tekabül edecek şekilde sıralayabilir ( BDS 701, A32). Karşılaştırmalı finansal bilgilerin sunulması durumunda ise, Kilit Denetim Konuları bölümünün giriş cümlesinde, açıklanan kilit denetim konularının sadece cari döneme ait finansal tabloların denetimiyle ilgili olduğuna dikkat çekilmelidir.

Kilit Denetim Konusuna yönelik açıklamanın kapsamı da denetçinin yargısına bırakılmıştır. Kilit Denetim Konusuna ilişkin açıklamada, konunun denetimde en çok önem arz eden konulardan biri olma sebebinin ve denetimde bu konunun nasıl ele alındığının bilgi kullanıcılarına anlatılması gereklidir. Denetim sırasında hazırlanan çalışma kağıtları da kilit denetim konusuna ilişkin açıklamanın oluşturulmasında denetçiye yardımcı olabilir. Kilit denetim konuları, bilgi kullanıcıları tarafından net bir şekilde anlaşılmasını sağlayacak biçimde yalın bir dille yazılmalı, çok fazla denetime özgü terimler, uzun anlatımlar ve gereksiz açıklamalardan kaçınılmalıdır.

Kilit denetim konularının ayrı bir başlık altında ve yeterli açıklamalarla gösterilmesi ile denetimde şeffaflık ve kalite sağlanmış olacak ve denetçi raporlarının iletişim değeri artacaktır. Aynı zamanda bilgi kullanıcılarının işletme hakkında tatminkâr bilgiye ulaşmasına yardımcı olacaktır.



Meral DALKILIÇ

YMM-Bağımsız Denetçi